Winkelwagen
0
0,00 €
Langemarck Trifo's
21-02-2025
Net als bij andere buitenlandse vrijwilligerseenheden ontwierpen en produceerden de Duitsers speciale insignes voor deze soldaten. De kraagspiegel toont een geborduurde driepotige swastika, bekend als "Sonnerad", in zilverdraad op zwarte wol. Daarnaast heeft het een klassieke lichtbruine 'buckram'-voering. Vlaamse soldaten van Langemarck droegen deze trifos naast de standaard SS-runen.
Bij de Vlamingen in de Sturmbrigade Langemarck waren er twee verschillende trifo-modellen in gebruik: het RZM-model en het Dachau-model. In werkelijkheid waren er meer dan twee modellen, maar voor de eenvoud bespreek ik de twee meest voorkomende.
Het RZM-model was het eerste model dat werd gebruikt en verscheen al op foto's vanaf begin 1943 bij het Vlaams Legioen, net voor de oprichting van de Sturmbrigade Langemarck. Het Dachau-model was een later model, dat vermoedelijk pas midden 1944 werd geïntroduceerd en tot het einde van de oorlog werd geproduceerd en gedragen. Dit model is te zien op laat-oorlogse foto's vanaf ongeveer midden 1944 tot het einde van de oorlog in mei 1945.
Het Dachau-model duikt dus vooral op in foto's vanaf midden 1944, wat samenvalt met de oprichting van de buitenlandse SS-vrijwilligers divisies, waaronder de Divisie Langemarck. Het RZM-model daarentegen is eerder te zien op foto's vanaf begin/midden 1943.
Korte geschiedenis over het gebruik van het sonnerad als kraagspiegel
De Vlamingen waren niet de enigen die tijdens de Tweede Wereldoorlog het Sonnerad (Trifo) als kraagspiegel droegen. Tussen 1941 en 1942 werd de Trifo voor een korte periode ook gedragen door het Deense vrijwilligersbataljon Freikorps Danmark, een eenheid die aan Duitse zijde vocht aan het Oostfront.
Rechts zien we een foto van SS-Obersturmbannführer Christian Peder Kryssing, die van 19 juli 1941 tot 23 februari 1942 het commando voerde over het Freikorps Danmark. Aangezien er echter bijzonder weinig bekend is over het gebruik van de Trifo door deze eenheid, zal ik hier verder niet op ingaan. (1)
Met de toenemende rekrutering van niet-Duitsers in de Waffen-SS na 1940, maakte Himmler zich zorgen over het gebruik van de SS-runen door degenen die niet raciaal geschikt waren voor volledig SS-lidmaatschap. Hij stelde daarom dat deze rekruten een unieke kraagspiegel zonder de SS-runen moesten dragen. De Duitsers ontwierpen daarna een reeks geschikte kraagspiegels uit voor haar buitenlandse vrijwilligers. (2)
De Trifo werd al heel zelden gedragen bij het Vlaams Legioen in begin 1943, kort voor de oprichting van de Stormbrigade Langemarck. Na de oprichting van de Stormbrigade Langemarck (mei-augustus 1943) kwamen de Trifo-kraagspiegels steeds vaker voor, naast de gewone SS-runen.
Duitse SS-officieren en onderofficieren die in buitenlandse eenheden dienden, hadden nog steeds het recht om de SS-runenkraagspiegels te dragen. Bovendien, vanaf 1944, wanneer de buitenlandse SS-vrijwilligersdivisies werden opgericht, werden de unieke kraagspiegels voor deze eenheden verplicht. Ondanks de verplichting, zien we nog steeds op het einde van de oorlog Vlaamse vrijwilligers met SS runen i.p.v. enkel de trifo kraagspiegel.
SS-Obersturmbannführer Christian Peder Kryssing
Dachau style Trifo
De Dachau-stijl Trifo werd gedragen vanaf midden/eind 1944 tot het einde van de oorlog in 1945. Dit type Trifo werd in 1945, samen met allerlei andere SS-insignes, aangetroffen in het SS-BW Depot in Dachau. Omdat deze Trifo exemplaren allemaal dezelfde kenmerken vertonen als de andere SS kraagspiegels uit Dachau, kreeg het de naam "Dachau-stijl Trifo".
De meeste Dachau Trifo's op de markt verkeren in mint conditie, aangezien ze vrijwel zeker afkomstig zijn uit het Dachau-depot. Dit depot werd in april 1945 door Amerikaanse soldaten geplunderd, waarbij veel insignes als souvenir werden meegenomen. Ondanks hun vaak ongedragen staat, werden Dachau Trifo's daadwerkelijk gebruikt tijdens de oorlog. Er bestaan talloze originele foto's waarop Vlaamse soldaten een Dachau-stijl Trifo dragen en er zijn zelfs gedragen exemplaren bekend in collecties.
RZM style Trifo
Het RZM-model was het eerste model dat werd gebruikt en verscheen al op foto's vanaf eind 1943/begin 1944. Op foto's is het gemakkelijk te onderscheiden van de latere Dachau stijl trifo's doordat het iets dikkere benen heeft en de trifo niet meer parallel loopt met de zijkant van de kraagspiegel, maar ongeveer 35° gedraaid is. Het heeft exact dezelfde buckram achterkant als het Dachau model, maar heeft geen enkelvoudige stiklijn.
Het RZM-model was het eerste type Trifo kraagspiegel dat door Vlaamse vrijwilligers werd gedragen, en dook op tijdens de laatste maanden van het Vlaams Legioen, begin 1943. Het komt vervolgens vooral voor op foto's uit de periode 1943 tot midden 1944. Op basis daarvan kan worden geconcludeerd dat dit model geassocieerd kan worden met zowel de laatste fase van het Vlaams Legioen als met de Stormbrigade Langemarck. Het Dachau-model daarentegen werd hoofdzakelijk gedragen binnen de Divisie Langemarck (eind 1944-mei 1945), maar zien we ook al bij de stormbrigade midden 1944 opduiken naast het RZM type.
Bronvermelding:
(1): https://ditt.almanet.dk/FrikorpsDanmark.html
(2): https://foreignvolunteerlegion.com/CollarTabs02.htm
(3): Vlaanderen in uniform - Deel 7 - P352-354 - Jan Vincx(3):
(4): https://wolfganghistorica.com/product/photograph-w-ss-soldier-of-27-ss-division-langemarck-in-march-1945/#&gid=1&pid=1